راه های تشخیص بیش فعالی و کم توجهی (اختلال ADHD) چیست؟

اختلال ADHD را نمی توان با آزمایش ها و تست های فیزیکی (مثل آزمایش خون یا تصویر برداری ایکس ری) تشخیص داد. بلکه تشخیص بیش فعالی و کم توجهی توسط یک فرد متخصص در این زمینه با استفاده از یک روند ارزیابی انجام می گیرد. در حین ارزیابی، پزشک متخصص اطلاعاتی در مورد شما و یا فرزندتان جمع آوری کرده تا ببیند آیا شاخص های اختلال ADHD در شما وجود دارد یا خیر. این شاخص ها در کتاب راهنمای تشخیص و آمار اختلال های اعصاب و روان در آمریکا گردآوری شده است و پزشکان از طریق آن به بررسی علائم در افراد می پردازند.

روان نیوش را در اینستاگرام دنبال کنید.

معیارهای تشخیص بیش فعالی و کم توجهی – تشخیص بیماری ADHD

برای تشخیص بیش فعالی و کم توجهی، فارغ از نوع اختلال ADHD در فرد (بیش فعالی، کم توجهی، هیجانی و یا ترکیبی)، وجود چندین عامل لازم است:

1. چند علامت از اختلال ADHD در فرد تا سن زیر ۱۲ سال وجود داشته باشد.
2. علائم در فرد در شرایط و مکان های مختلف (خانه، مدرسه، محیط کار) وجود داشته باشد.
3. علائم موجود در عملکرد روزانه ی فرد اختلال ایجاد کند و یا عملکرد فرد را کاهش دهد.
4. علائم نشانه ای از وجود اختلال دیگر روانی در فرد نداشته باشد.

راه های تشخیص کم توجهی

در کودکان زیر ۱۶ سال، وجود شش علامت یا بیشتر از علائم کم توجهی نشان دهنده ی وجود این اختلال است. اما در افراد ۱۷ سال به بالا، وجود پنج علامت یا بیشتر برای تشخیص اختلال کافی است. اگر این علائم برای شش ماه یا بیشتر در فرد وجود داشته باشند، وجود اختلال کم توجهی در فرد تشخیص داده می شود (1).

علائم موجود در فرد برای تشخیص کم توجهی:  

1. این افراد معمولا اشتباهات زیادی را بر اثر بی دقتی انجام می دهند یا جزئیات را نادیده می گیرند.
2. مشکلاتی در متمرکز ماندن بر کارها یا فعالیت ها دارند.
3. وقتی با آن ها صحبت می کنید، به نظر می آید که درست گوش نمی دهند.
4. نمی توانند کاری را تمام کنند و یا دستور العملی را به درستی دنبال کنند.
5. مشکلاتی در نظم و سازماندهی دارند.
6. از کارهای بلند مدت اجتناب می کنند و یا آن ها را دوست ندارند.
7. معمولا وسایل ضروری شان را فراموش می کنند (وسایلی مانند کیف پول، کلید، وسایل مدرسه و…).
8. به راحتی حواسشان پرت می شود.
9. عموما فراموش کار هستند.

راه های تشخیص بیش فعالی

در تشخیص بیش فعالی و حالات هیجانی نیز مانند حالت قبل در کودکان زیر ۱۶ سال وجود شش علامت یا بیشتر از علائم بیش فعالی نشان دهنده ی وجود این اختلال است. اما در افراد ۱۷ سال به بالا، وجود پنج علامت یا بیشتر برای تشخیص بیش فعالی کافی است. اگر این علائم برای شش ماه یا بیشتر در فرد وجود داشته باشند، تشخیص بیش فعالی در فرد قطعی می شود.

1. بی قراری و ناراحتی مرتب در فرد
2. نادیده گرفتن دستور العمل ها در راستای نشستن و ثابت ماندن در یک فضا
3. حرکت زیاد یا بی قراری در زمان و‌ مکانی که این کار درست نیست
4. عدم توانایی در شرکت کردن در فعالیت ها بدون سر و صدا
5. صحبت کردن بیش از حد
6. جواب دادن زودتر از این که سوال فرد تمام شود
7. مشکل در صبوری تا رسیدن نوبت شان
8. عموما پریدن وسط حرف دیگران و‌ مزاحمت ایجاد کردن برای افراد

در روند تشخیص بیش فعالی و کم توجهی در افراد، پزشک متخصص به شدت علائم موجود در فرد هم توجه می کند:

• خفیف: شما یا فرزندتان در حالی که علائم ADHD را دارید، این علائم اختلال جزئی در عملکرد شما نشان می دهد.
• متوسط: علائم اختلال در رفتار شما واضح تر دیده می شود.
• شدید: در شما علائم بیشتری از حداقل علائم لازم برای تشخیص بیش فعالی و کم توجهی وجود دارد، و همچنین مشکلات واضح تری در نتیجه ی وجود علائم در رفتار شما دیده می شود (2).

مقاله ی “دلایل بیش فعالی کودکان و بزرگسالان چیست؟” را مطالعه کنید.

اهمیت تشخیص بیش فعالی و کم توجهی

ممکن است شما برای فرار از مواجهه با واقعیت به عدم مراجعه به پزشک متخصص برای تشخیص بیش فعالی و کم توجهی در خودتان یا فرزندتان، وسوسه شوید. اما حقیقتا نتیجه ی فرار از تشخیص و گرفتن دارو چیست؟ شاید تصور می کنید که داشتن بر چسب اختلال ADHD برای تان مشکلات بیشتری از درمان آن ایجاد خواهد کرد. اما باید بدانید که مزایای بسیاری در تشخیص به موقع اختلال وجود دارد. تشخیص به موقع به معنای شروع گرفتن کمک و حمایت است، حتی اگر درمان دارویی را انتخاب نکنید.

همچنین در تشخیص بیش فعالی و کم توجهی، مزایای احساسی ای نیز وجود دارند. علائم اختلال ADHD می تواند احساس هایی شبیه به احساس گناه، شرم و خجالت را در شما ایجاد کند. یا ممکن است مدت زمانی که شما برای به پایان رساندن کاری صرف می کنید، احساس نا امیدی زیادی را به شما القا کند. اما تشخیص به موقع می تواند جلوی این گونه احساسات را در شما بگیرد.

علاوه بر این، تشخیص بیش فعالی و کم توجهی می تواند به شما در امور کار و مدرسه نیز کمک کند، به عنوان مثال تغییرات کوچکی مثل منتقل کردن میز کارتان به یک فضای آرام تر و یا زمان بیشتر داشتن برای امتحان و مواردی از این قبیل می تواند تغییرات بزرگی در زندگی شما ایجاد کند. اما لازمه ی آن، تشخیص اختلال و در میان گذاشتن آن با رئیس یا معلمتان است.

زمانی که شما برای تشخیص اختلال ارزیابی می شوید، می توانید از درمان لازم بهره مند شوید تا بتوانید زندگی تان را راحت تر مدیریت کنید و این خبر بسیار خوبی است.

متخصصین تشخیص اختلال ADHD چه افرادی هستند؟

چند متخصص مختلف برای تشخیص اختلال بیش فعالی و کم توجهی وجود دارند. روان پزشک، روان شناس، روان درمانگر و متخصص مغز و اعصاب می توانند این تشخیص را انجام دهند. اما به خاطر داشته باشید که لازم است قبل از وقت گرفتن برای مراجعه، از این که فرد متخصص مورد نظر در زمینه ی تشخیص بیش فعالی و کم توجهی تجربه داشته باشد مطمئن شوید.

اگر به دنبال تشخیص اختلال ADHD در خودتان و یا فرزندتان هستید می توانید با ما تماس بگیرید.

گاهی پزشکان متخصص اطفال نیز می توانند تشخیص اولیه این اختلال را بدهد. پس اگر مایل به تشخیص بیش فعالی و کم توجهی در فرزند خود هستید، در ابتدا می توانید با پزشک او مشورت کنید و سپس از او برای مراجعه به متخصص راهنمایی بگیرید.

خوب است که بدانید این اختلال نمی تواند به صورت آنلاین تشخیص داده شود، اگرچه که پرسشنامه ها و تست های آنلاین زیادی برای تشخیص اختلال ADHD وجود دارند، که برای تشخیص کلی فردی می توانند کمک کننده باشند. در واقع تست آنلاین می تواند به شما کمک کند که برای ملاقات با متخصص برای تشخیص دقیق تصمیم بگیرید.

در مورد اختلال ADHD چه مسائلی را باید با درمانگر خود درمیان بگذارید؟

در زمان مراجعه به متخصص مدارکی از سوابق پزشکی، روان پزشکی، گزارش مدرسه یا محل کار و… را با خود به همراه داشته باشید. همچنین آمادگی توضیح در مورد جزئیات شرایط اجتماعی و خانوادگی خود را داشته باشید. بسیاری از متخصصین از شما می خواهند که پرسشنامه ای را قبل از جلسه ی حضوری پر کنید و به همراه خود داشته باشید. همچنین ممکن است با رضایت شما پرسشنامه هایی برای افراد نزدیک به شما بفرستند، افرادی مثل اعضای خانواده، معلم ها و…

روند ارزیابی اختلال ADHD چیست؟

به طور کلی روند تشخیص بیش فعالی و کم توجهی نسبت به فرد و شرایط متغیر است اما یک روند ارزیابی عمومی به این حالت است که جلسه ای حضوری برای تشخیص علائم فرد گذاشته می شود و این جلسه ی ارزیابی برای یک فرد بزرگ سال حدودا ۳ ساعت زمان می برد. هر متخصص ارزیابی را به روش خود انجام می داد. اما به طور کلی جلسه به صورت خصوصی و در مورد پیشرفت، سلامتی، خانواده و سبک زندگی شخصی شما است.

پزشک شما ممکن است لازم بداند که با دیگر افراد نزدیک به شما مانند والدین و یا همسر شما هم جلسه ای جداگانه داشته باشد. در مورد کودکان، صحبت با معلمین مدرسه، مربیان هم ممکن است لازم باشد که در صورت تشخیص پزشک انجام می گیرد.

پرسشنامه ها، مقیاس های رتبه بندی، آزمایش های فکری و بررسی میزان تمرکز یا عدم تمرکز هر کدام می تواند بخشی از روند ارزیابی باشند (3).

در طول روند ارزیابی سوال های زیر ممکن است از شما پرسیده شوند:

• چقدر احتمال دارد که شما قبل از به سرانجام رساندن یک کار آن را نیمه کاره رها کنید؟
• چقدر احتمال دارد که شما قرار ملاقات و یا موضوع مهمی را فراموش کنید؟
• چقدر ممکن است حواس شما با وسایل اطرافتان پرت شود؟
• هر چند وقت یک بار ممکن است شما وسیله ای را گم کنید؟
• آیا شما مشکلی با یک جا نشستن دارید؟
• آیا شما مشکلی با ریلکس کردن دارید؟

سابقه ی پزشکی شما مسئله ی مهمی در زمینه ارزیابی اختلال است. اگر اخیرا آزمایش های پزشکی انجام نداده اید، ممکن است نیاز به انجام آزمایشی داشته باشید تا دلایل احتمالی فیزیکی علائم تان را مشخص کند. اگرچه تست روان شناختی به تنهایی برای تشخیص بیش فعالی و کم توجهی کافی نیست، اما وجود آن برای تایید نتایج ارزیابی جامع توصیه می شود. همچنین ممکن است مسئله ی میزان توانایی و یا عدم توانایی در یادگیری در شما بررسی شود (4).

سخن آخر روان نیوش در مورد تشخیص اختلال ADHD

تشخیص بیش فعالی و کم توجهی در شما می تواند برای شما سیلی از احساسات را جاری کند. احتمال دارد از این که دلیل علائمتان را پیدا می کنید، احساس آرامشی تجربه کنید و یا ممکن است دغدغه ی این را پیدا کنید که قدم بعدی برای شما چه خواهد بود. بهتر است که اصلا در مورد انتخاب نحوه ی درمان تان عجله نکنید. به خود زمان بدهید تا قبل از برداشتن گام بعدی، ابتدا اطلاعات جدید را برای خودتان هضم کنید. زمانی که آمادگی لازم را داشتید، می توانید برای انتخاب نحوه ی درمان خود با پزشکتان مشورت کنید تا روش های مناسب با خود که ممکن است به صورت روان درمانی، مصرف دارو و یا تغییر روش زندگی باشد، را پیدا کنید.

برای اطلاعات بیشتر مقاله های “راه های درمان بیش فعالی و کم توجهی (اختلال ADHD) برای کودکان و بزرگسالان” و “راه های کنترل اختلال بیش فعالی کمبود توجه (اختلالADHD )در کودکان و بزرگسالان” را حتما بخوانید.

برای مشاوره در مورد احتمال داشتن اختلال بیش فعالی و کم توجهی در خود با ما تماس بگیرید.

روان نیوش را در اینستاگرام دنبال کنید.

منابع اصلی :

1. Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/ncbddd/adhd/diagnosis.html
2. Children and Adults with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (CHADD).
3. Banaschewski T, Becker K, Döpfner M, Holtmann M, Rösler M, Romanos M. Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder. Dtsch Arztebl Int. 2017;114(9):149–159. doi:10.3238/arztebl.2017.0149
4. Banaschewski T, Becker K, Döpfner M, Holtmann M, Rösler M, Romanos M. Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder. Dtsch Arztebl Int. 2017;114(9):149–159. doi:10.3238/arztebl.2017.0149

منبع:

https://www.verywellmind.com/diagnosis-of-adhd-20584