4 علت بیش فعالی کودکان و بزرگسالان

اختلال ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) به معنای اختلال بیش فعالی و کم توجهی یک اختلال رفتاری رشدی است. در این حالت معمولا فرد توانایی دقت و تمرکز بر روی یک موضوع را نداشته، یادگیری او کند است و از فعالیت بدنی غیر معمول و بسیار بالا برخوردار است. سوالی که همواره برای افراد مطرح است، این است که علت بیش فعالی کودکان و بزرگسالان چیست؟

حقیقت این است که علت بیش فعالی به طور دقیق مشخص نیست. اما محققین بر این باورند که 4 علت بیش فعالی وجود دارد که قابل شناسایی هستند. در این مقاله با اشاره به تحقیقات انجام شده به بررسی عوامل موثر بر شکل گیری این اختلال می پردازیم و همچنین عواملی که در گذشته گمان می کردند بر ایجاد و یا تشدید اختلال ADHD موثرند اما امروزه ثابت شده است که این عوامل هیچ تاثیری روی این اختلال نمی گذارند را معرفی می کنیم.

روان نیوش را در اینستاگرام دنبال کنید.

آیا عوامل ژنتیکی علت بیش فعالی است؟

همواره اولین سوال بزرگسالان بعد از اطلاع از وجود اختلال ADHD در خود این است که: “آیا فرزند من هم اختلال بیش فعالی و کم توجهی خواهد داشت؟” جواب این است که: “مشخص نیست، بستگی دارد.” اگر به تازگی در شما هم تشخیص اختلال بیش فعالی و کم توجهی داده اند و یا این که سال ها است با این اختلال زندگی می کنید، شما نیز ممکن است این نگرانی را در رابطه با فرزندان خود داشته باشید. پس در این جا توضیحاتی در مورد تاثیر ژنتیک بر ایجاد اختلال بیش فعالی و کم توجهی خواهیم داد تا راهنمای ابتدایی شما باشد.

در ابتدا به نظر می آید که اختلال ADHD یک اختلال ارثی است. طبق تحقیقات احتمال انتقال اختلال بیش فعالی و کم توجهی از طریق ژنتیکی بیش از هفتاد درصد است (1). علی رغم این آمار بالا و وجود عامل ژنتیکی قوی، این اصلا به آن معنا نیست که اگر شما اختلال کم بیش فعالی و کم توجهی را دارید، قرار است آن را حتما به فرزندان خود انتقال دهید. به این دلیل که فقط ژن به تنهایی عاملی در ایجاد این اختلال نیست و در اصل ترکیبی از ژن و محیط روی ایجاد این اختلال تاثیرگذار هستند.

در واقع کودکان ممکن است ژن این اختلال را داشته باشند اما الزاما این اختلال در آن ها فعال نشود. تحقیقات نشان می دهند که تنها یک سوم پدرانی با اختلال ADHD، فرزندانی با این اختلال به صورت فعال دارند (2). پس با این که ژنتیک یک علت بیش فعالی کودکان است، اما باید بدانید که تنها عامل آن نیست.‏ همچنین اگر فرزندتان اختلال ADHD را از شما به ارث‌ ببرد، نوع (یا زیر گروه) این اختلال در او الزاما با شما یکی نخواهد بود. میتواند کم توجهی، بیش فعالی-تکانشی و یا ترکیبی از آن ها باشد.

تا به امروز، چند ژن مختلف در خانواده هایی که این اختلال را داشته اند شناسایی شده است. اگرچه محققین بر این باورند که وجود فقط یک ژن در ایجاد این اختلال تاثیرگذار نخواهد بود و ترکیبی از چند ژن و محیط است که علت بیش فعالی کودکان باشد (3).

نکته ی دیگر این است که وجود این اختلال هیچ ارتباطی با جنسیت فرد ندارد. به این معنی که این اختلال فقط در مردان دیده نمی شود و علت بیش فعالی، فقط وجود پدرانی با این اختلال نیست. غالبا این تصور غلط وجود دارد که “فقط پدران می توانند اختلالADHD را داشته باشند، و اگر پدری این اختلال را ندارد، فرزند اوبه هیچ عنوان این اختلال را نخواهد داشت.” (4). اگرچه این اختلال در آقایان بیشتر دیده می شود، اما باید بدانید که هم مادر هم پدر می توانند این اختلال را داشته باشند.

مقاله ی “راه های کنترل اختلال بیش فعالی کمبود توجه (اختلال ADHD) در کودکان و بزرگسالان” را بخوانید.

در معرض برخی از سموم بودن می تواند عاملی برای اختلال ADHD باشد؟

در معرض برخی از مواد شیمیایی بودن، می توانند علت بیش فعالی کودکان و بزرگسالان باشند. به عنوان مثال در معرض حتی ذره ای از سرب قرار گرفتن می تواند موجب اختلال ADHD شود. سرب در جاهای مختلفی وجود دارد، در گذشته سرب در رنگ های صنعتی که برای دیوار خانه ها استفاده می شد و در گازوئیل وجود داشته است (5).

مصرف سیگار و الکل توسط مادر در زمان بارداری، علت بیش فعالی

عادات و سلامتی مادر در دوران بارداری نیز می تواند علت بیش فعالی کودکان باشد. به عنوان مثال تغذیه ی نا مناسب و عفونت در دوران بارداری می تواند احتمال ایجاد اختلال ADHD را در نوزاد بالا ببرد.

همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهند مصرف برخی مواد در دوران بارداری می تواند احتمال خطر ایجاد اختلال بیش فعالی و کم توجهی در نوزاد را افزایش دهد. به عنوان مثال:

1.مصرف سیگار در زمان بارداری:

نتایج تحقیقی که در سال ۲۰۱۸ انجام شد نشان می دهند که رابطه ی مستقیمی بین سیگار کشیدن مادر در حین بارداری و احتمال ایجاد اختلال بیش فعالی و کم توجهی در فرزندان وجود دارد (6). در واقع درصد احتمال تولد کودکان با اختلال ADHD در مادران سیگاری بیشتر است. اگرچه این تحقیق نتوانسته است سیگار را از قطعی ترین علت بیش فعالی کودکان بشناسد اما ثابت کرده است که قطعا یک همبستگی بین سیگار کشیدن در دوران حاملگی و ایجاد اختلال بیش فعالی و کم توجهی در کودکان وجود دارد.

2.مصرف الکل در زمان بارداری:

تحقیق دیگری نشان می دهد که مادرانی که در دوران حاملگی الکل مصرف می کنند، احتمال ایجاد اختلال ADHD در فرزندانشان بالا تر است. تحقیقی در سال ۲۰۱۸ انجام شد که نشان داد “مصرف حداقل چهار بار الکل، یا استفاده منظم از الکل درصد پایین در حین بارداری مستقیما احتمال به وجود آمدن فرزندی با اختلال ADHD را زیاد کرده و یک علت بیش فعالی است.” (7)

اگرچه تحقیق دیگری در سال ۲۰۱۷ اذعان داشته است که ارتباطی بین فرزند با اختلال ADHD و مصرف الکل در زمان بارداری مادر وجود ندارد، اما همین تحقیق نیز نشان می دهد که برخی از فرزندان که مادرانشان حین بارداری الکل مصرف کرده اند، علائمی از این اختلال را دارند اما آنها الزاما به عنوان فردی با اختلال ADHD شناسایی نمی شوند (8).

بهتر است مقاله ی “راه های تشخیص بیش فعالی و کم توجهی (اختلال ADHD) چیست؟” را مطالعه کنید.

تاثیر بیماری ها و یا جراحت های خاص در ایجاد علائم اختلال ADHD

بیماری هایی مانند مننژیت (التهاب پرده های محافظتی مغز یا نخاع) و آنسفالیت (به معنی التهاب حاد بافت مغزی است) می توانند بر مشکلات یادگیری و تمرکز تاثیر بگذارند (9)(10). همچنین درصد کمی از افراد در اثر آسیب مغزی، علائم اختلال ADHD را نشان می دهند. آسیب هایی مانند جراحت مغز، تومور مغزی، یا موانع دیگری در توسعه ی فعالیت مغزی (11).

چه مواردی از دلایل بیش فعالی کودکان نیستند

با گسترش تحقیقات، نه تنها علت بیش فعالی را می شناسیم، بلکه با عواملی که موجب این اختلال نمی شوند هم آشنا می شویم. در گذشته باور داشتند که موارد زیر بر ایجاد اختلال ADHD دامن می زنند، اما امروزه تحقیقات نشان می دهند که این عوامل تاثیری بر ایجاد و یا تشدید اختلال بیش فعالی و کم توجهی ندارند.

• تلوزیون دیدن کودکان
• رژیم غذایی، شامل مصرف حجم زیادی شکر
• اختلالات هورمونی مانند تیروئید کم کار
• تربیت ناسالم کودکان
• انجام بازی های کامپیوتری توسط کودکان

‏مقاله ی “راه های درمان بیش فعالی و کم توجهی (اختلال ADHD) برای کودکان و بزرگسالان” احتمالا برای شما جذاب است.

اگر برای تشخیص اختلال ADHD در خودتان و یا فرزندتان نیاز به کمک متخصص دارید با ما تماس بگیرید.

روان نیوش را در اینستاگرام دنبال کنید.

منابع اصلی :

1. Franke B, Faraone SV, Asherson P, et al. The genetics of attention deficit/hyperactivity disorder in adults, a review. Mol Psychiatry. 2012;17(10):960-87. doi:10.1038/mp.2011.138
2. National Institutes of Health. The ADHD Genetic Research Study. 2012.
3. ‏Starck M, Grünwald J, Schlarb AA. Occurrence of ADHD in parents of ADHD children in a clinical sample. Neuropsychiatr Dis Treat. 2016;12:581-8. doi:10.2147/NDT.S100238
4. 4.      ‏Franke B, Faraone SV, Asherson P, et al. The genetics of attention deficit/hyperactivity disorder in adults, a review. Mol Psychiatry. 2012;17(10):960-87. doi:10.1038/mp.2011.138
5. Donzelli G, Carducci A, Llopis-gonzalez A, et al. The Association between Lead and Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Systematic Review. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(3) doi:10.3390/ijerph16030382
6. https://pediatrics.aappublications.org/lookup/doi/10.1542/peds.2017-2465
7. https://dx.doi.org/10.1007/s00406-018-0946-7
8. https://academic.oup.com/ije/article/46/5/1633/3752471
9. Chou IC, Lin CC, Kao CH. Enterovirus Encephalitis Increases the Risk of Attention Deficit Hyperactivity Disorder: A Taiwanese Population-based Case-control Study. Medicine (Baltimore). 2015;94(16):e707. doi:10.1097/MD.0000000000000707
10. 10.   ‏Hadzic E, Sinanovic O, Memisevic H. Is Bacterial Meningitis a Risk Factor for Developing Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Isr J Psychiatry Relat Sci. 2017;54(2):54-57.
11. Adeyemo BO, Biederman J, Zafonte R, et al. Mild traumatic brain injury and ADHD: a systematic review of the literature and meta-analysis. J Atten Disord. 2014;18(7):576-84. doi:10.1177/1087054714543371

منبع:

https://www.verywellmind.com/what-causes-adhd-20465